projectwww | De blik van de coaches

Lasso: Kunnen jullie de rol van artistiek coach omschrijven?

Nico: Het was onze taak om vanuit de creatieve ideeën en op basis van de talenten van de jongeren een verhaal of een rode draad te creëren. De jongeren droegen choreografieën, muziek en thema’s aan. Wij brachten alles samen en transformeerden het tot een interessant verhaal door keuzes te maken, choreografieën te verdiepen en aan staging te doen.

Amin: We gaven de deelnemers tips en aanwijzingen over hoe je een voorstelling kunt maken, en probeerden hen de zelfzekerheid mee te geven om vrij te bewegen en op een podium te staan. Zelf wisten we wel heel goed waar we mee bezig waren: ons kader was concreet voorbereid en kreeg gaandeweg verder vorm. Voor de jongeren bleek het abstracter over te komen. Sommige artistieke keuzes lagen bij ons, maar wel op zo’n manier dat het hun stuk bleef. Eigenaarschap van de jongeren is essentieel in dit project.

Projectwww was ook een driejarig opleidingstraject dat hand in hand ging met het uitvoeren van de twee creatietrajecten. Hoe blikken jullie daarop terug?

Amin: De opleiding tot kunsteducatieve coach was voor mij dé motivatie om deel te nemen aan de selectieprocedure van Zinnema. Het maken of creëren van een voorstelling ontbrak nog in mijn danscarrière. Door in de praktijk te duiken en zelf deel te nemen aan de masterclasses heb ik op korte tijd veel bijgeleerd. Het uitwisselen met mijn collega-coach Andrea werkte ook enorm versterkend.

Nico: Het was waardevol om met de andere coaches en met L.E.A.D. ervaringen en manieren van werken uit te wisselen. Verder hebben we ook zelf aangegeven dat we meer ondersteuning wensten rond het psychosociale aspect van onze begeleidersrol. We werden geconfronteerd met fragiele emotionele ervaringen waardoor we als coach niet altijd konden inschatten waar onze rol stopte. Via de masterclass met Leen Braspenning kregen we handvaten om daar beter mee om te gaan. Want je hebt je eigen ervaringen en ideeën als artiest, maar voor sommige zaken moet je gewoon het advies of de hulp van anderen inschakelen.

Amin: Het was jammer dat het aantal masterclasses wat beperkt bleef omwille van de covid-periode, maar Zinnema speelde wel direct in op onze concrete vragen. In de aanloop naar de laatste voorstelling kregen we een hele dag masterclass over licht en techniek. Wat ons inspireerde om onze vers verworven kennis meteen in de praktijk om te zetten.

Als coaches werden jullie ook betrokken bij de jongerenwerving door demo’s in de scholen te doen. Hoe liep dat?

Nico: In scholen waar de leerkracht betrokken was, de leerlingen voorbereid waren en de juiste faciliteiten aanwezig waren had dit een goed effect. Het was leuk om zo kort bij de leerlingen te staan. Het was wel noodzakelijk de juiste omkadering te creëren voor de promo, zodat het geen losstaande teaser was.

Amin: Het voordeel van naar een school te trekken is dat je daar alle jongeren bereikt. Uiteindelijk zijn er zo toch een heel aantal betrokken geraakt bij het project. Het nadeel is dat leerlingen het project soms blijven associëren met school, terwijl het net een vrijetijdsproject is.

Over het creatieproces dan: hoe gingen jullie te werk met de jongeren en wat is jullie bijgebleven?

Nico: Het was van meet af aan belangrijk om open te zijn, om een goede vibe en een safe space te creëren. Dit deden we door onszelf te zijn en ervoor te zorgen dat de jongeren dat ook konden, door ontspannen met elkaar om te gaan. Goed luisteren en humor gebruiken werkte ook. Er moest een basisvertrouwen groeien waarop we het creatieproces verder konden bouwen. Wat je wel moet bewaken is het evenwicht tussen enerzijds coach en anderzijds broer zijn. Het was immers steeds de bedoeling het creatieproces te laten uitmonden in een toonmoment. De juiste aandacht was dus vereist.

Amin: Bij de start van het creatieproces maakten we tijd vrij om naar elkaar te luisteren. Uit die eerste gesprekken kwam veel somberheid en duisternis naar boven: persoonlijke verhalen over zelfmoord, verslaving aan drugs,... We zijn dan aan de slag gegaan met Griekse mythologie om er een bepaalde lichtheid aan te kunnen geven. Dit werd de rode draad. Zo konden we in dialoog blijven gaan over de thema’s, ze een plek geven in de creaties en tegelijk loskoppelen van de puur persoonlijke ervaring. Mentaal welzijn bij jongeren is een groot aandachtspunt, het gebeurde regelmatig dat we met een jongere naar buiten moesten gaan voor een één-op-één. Als coach moet je erg empathisch zijn om een dergelijk project te leiden... Ik heb dan wel een pedagogische achtergrond, maar dat maakt geen maatschappelijk werker van me. Gelukkig konden we beroep doen op Evi van CC Strombeek en Anne van Zinnema voor extra ondersteuning.

Zijn er aandachtspunten die jullie willen meegeven voor een succesvol artistiek creatieproces met jongeren?

Nico: Je hebt nooit voldoende creatietijd (lacht). Ik denk niet dat je door een lang repetitieproces meer artistieke kwaliteit zal behalen, maar het kan wel meer ademruimte geven aan het proces. Als artistieke coach heb je immers je handen vol met het begeleiden van het creatieproces. Daarnaast vraagt zo’n groep van 22 jongeren ook de nodige energie om hen te begeleiden, om in te spelen op bepaalde individuele noden of om hun focus te verleggen. Voldoende begeleiders met diverse skills zijn geen overbodige luxe.

Amin: Die energie van de jongeren is inderdaad intens. Het project creëert ook een ruimte en setting om in te spelen op die energie en de persoonlijke verhalen, waardoor wij als coaches dan weer geïnspireerd geraken. Dat in goede banen leiden vergt een intensieve begeleiding en omkadering van de artistieke coach.